Wie zijn toch die mensen aan wie Tools To Work haar tools toevertrouwt?

Het voelt vreemd om op zo’n mooie asfaltweg langs al die lieve lemen huisjes met rieten daken te rijden. “Deze weg is er ook nog maar een paar jaar”, zegt Augustine Oluga. Augustine is de oprichter en voorzitter van de school die ik ga bezoeken en vandaag ook mijn chauffeur. “Als we zouden doorrijden, zijn we na duizend kilometer in Juba in Zuid-Soedan.”

De autorit van de stad Soroti naar het dorpje Otuboi kan mij niet lang genoeg duren. Door de vele regen deze dagen stralen de papaja’s, pompoenen, sinaasappels en bananen onder de strakblauwe lucht. Toch zijn er ook grote droge vlaktes. “Dat komt doordat de mensen hier de bomen kappen om te kunnen koken”, legt Augusto uit.

 

Buiten

Na ongeveer een uur arriveren we op de plaats van bestemming: het vier jaar geleden opgerichte Community Vocational Institute Otuboi. We komen aan op een groot groen terrein met bomen en drie gebouwen: een stenen gebouwtje voor het schoolhoofd en het andere personeel, een voor de naailessen en een golfplaten gebouw met vier klaslokalen voor de theorielessen. Maar op deze school gebeurt het vooral buiten. Zo wordt er lesgegeven in huizen bouwen: eerst met behulp van een mal stenen maken, vier dagen laten drogen en dan muren metselen.

 

Even verderop staat een brommer waarmee de cursisten leren hoe die te repareren en te onderhouden. En er is materiaal voor de cursussen loodgieten, timmeren en land bewerken.

Buren

“Dit is mijn geboortestreek”, vertelt Augustine. “Ik kom hier vaak en iedere keer weer zie ik dat kinderen en jongeren niet naar school gaan en geen werk hebben. Het ging vanaf de jaren negentig slecht met de economie, daarnaast waren veel mensen besmet met hiv en vocht de rebellenleider Joseph Kony met zijn ‘Verzetsleger van de Heer’ juist in dit gebied tegen de Oegandese overheid. Kinderen werden ontvoerd en ingezet als kindsoldaten en heel jonge meisjes werden heel jonge bruiden. Mensen trokken voor hun gevoel van veiligheid van hun dorp naar de stad. Dit alles heeft in deze regio zoveel achterstand gebracht. Toen ik een aantal jaren geleden hier pech met mijn auto kreeg, moest er nota bene iemand helemaal uit Soroti komen om deze te repareren”, vertelt Augustine verontwaardigd. “En de mensen hier vroegen mij ondertussen voortdurend om hulp. Toen dacht ik: het is mijn familie, het zijn mijn buren. Als mijn buren het niet goed hebben, heb ik het niet goed.”

Voor altijd

“En dus wilde ik iets doen en weet je?” Augustine gaat harder praten. “Er zijn altijd timmermannen nodig, er moeten altijd nieuwe kleren komen, mensen moeten altijd wonen, en brommers hebben altijd onderhoud en reparatie nodig. Dit werkt blijft! En als je een keer een vaardigheid hebt geleerd, dan heb je die voor altijd! Hier leren ze die. En met die ene vaardigheid kunnen ze voor zichzelf beginnen of ergens aan het werk. Als ik nu door het dorp en de omgeving rijd, zie ik allemaal ex- cursisten die werken. Dat is zo geweldig.”

Tools To Work

Voor bijna alle praktijklessen wordt materiaal van Tools To Work gebruikt. “Dit heeft de school zo geholpen”, vertelt schoolhoofd Etenu Cosmus mij even later. “Vooral de naaimachines en de breimachine die we een half jaar geleden kregen, leveren ons nieuwe enthousiaste cursisten. De cursus kleding maken is bij ons het meest populair.” Maar helaas staan er in zijn werkkamer ook nog ongebruikte tools zoals elektrische naaimachines en handboren. “Dat komt omdat we nog geen elektriciteit hebben”, licht Etenu toe. “Het is voor ons te duur om dit nu te laten aanleggen. Ik hoop van harte dat dit snel lukt.”

En hoe intensief en open de communicatie ook is tussen Tools To Work en de projecten, blijkt het toch heel af en toe voor te komen dat iets nog niet helemaal duidelijk is. Zo staan in het klaslokaal van de kledingmakers in een hoek twee ongebruikte Black+Decker Workmates. Geen van de medewerkers zegt te weten waar deze voor bedoeld zijn.

 

 

 

 

 

De vakantie is net voorbij en nog niet alle leerlingen hebben zich gemeld. “Er staan zo’n honderd studenten geregistreerd, maar ik denk dat de meesten volgende week komen”, zegt Evelyn Eimede, die vrijwillig werkzaam is voor dit project. “En het is altijd weer spannend wie komt, want ieder semester moet er schoolgeld betaald worden en dat lukt niet iedereen”, legt ze uit.

Docenten

De docenten Okello en Odulai vertellen bij hun kleine klas en trots over hun werk en hoe ze dit bereikt hebben. Zij waren zelf cursist op deze school en haalden in drie jaar alle certificaten die hier te behalen zijn. Nu dragen ze deze kennis en dat doen ze stralend. “Onze docenten gaan in de vakanties regelmatig met hun gereedschap naar de dorpen in de omgeving”, vertelt Augustino. “Daar geven ze korte trainingen aan jongeren die niet naar de school kunnen komen, vaak zwangere jonge meisjes voor wie de weg naar het instituut te lang is. Hier is veel belangstelling voor.”

Toekomst

“We hebben met ons instituut veel toekomstplannen. We hebben een groot bestuur met wijze mensen uit de omgeving en we willen samen veel bereiken. Zo zijn we van plan om het materiaal dat onze cursisten maken te gaan verkopen. Onze school ligt tegenover een grote weekmarkt, daar kunnen we onze producten gemakkelijk naartoe brengen. We willen graag een kappersopleiding starten, de opleiding voor lassers moet binnenkort kunnen beginnen. We willen graag meer aandacht geven aan gehandicapten en ook hen een vak leren. Maar eerst hebben we elektriciteit nodig. De overheid betaalt het schoolgeld van tien studenten voor ons. Dit hebben ze officieel toegekend, maar we wachten al vele maanden op dat geld. Als dat binnen is gaan we de mogelijkheid voor stroom onderzoeken. Daarnaast draaien we op het schoolgeld van de huidige cursisten en dat is nu helaas nog onvoldoende voor onze volgende stappen.”

Mister Wood

Het schoolhoofd: “Dit is een door de overheid erkend instituut. Jongeren kunnen een officieel diploma halen. Dit betekent dat we meerdere vakken aanbieden en dat doen we graag. Zo geven we les in sociale vaardigheden, hygiëne en gezondheid en sinds kort is het verplicht om les in onze taal Swahili te geven. We hebben ook stageplaatsen in de omgeving. Vooral voor het timmermansvak kunnen cursisten bij bedrijven in de buurt werken. Een bestuurslid met de bijnaam mister Wood, was vroeger hoofd van een school en is na zijn pensioen een timmerbedrijf gestart. Hier leren onze cursisten de kneepjes van het vak.”

“Voor sommige jongeren is het volgen van een officieel programma te moeilijk of te duur”, vertelt Augustine verder. “Zij volgen een korte training en zijn dan weer weg. Dit noemen we informeel onderwijs. Kijk, je kunt in korte tijd leren hoe je stenen maakt en een muur bouwt. Het gebeurt dat jongens hier maar een maand zijn geweest en dan al aan het werk gaan. Dat is ook prima! Dan is ons doel immers bereikt”, zegt hij blij.

Oprichter Augustine: “Ach, er waren zoveel redenen om dit project te starten. Maar de belangrijkste is wel dat veel jongeren hier hun lagere school vaak niet eens afronden en daarmee geen toekomst voor zichzelf hebben. En dit komt door hun ouders. Die zijn veelal ongeschoold. Ze hebben koeien, kippen, geiten, mais en fruitbomen en zijn tevreden. En omdat ze het goed hebben, vinden ze het niet nodig dat hun kinderen onderwijs krijgen en laten hen zo vroeg mogelijk meehelpen op het boerenbedrijf. Ze denken alleen in koeien!”

Wies Kalsbeek – in opdracht van Tools To Work