Wie zijn toch die mensen aan wie Tools To Work haar tools toevertrouwt?

Het lijkt wel of er twee Josephs Charicha’s bestaan. Een die als bewaker en leraar in de gevangenis werkt en eentje buiten de gevangenismuren. De Joseph binnen de muren is gekleed in een gewichtig groen uniform en straalt gezag uit. De Joseph buiten de muren draagt een vrolijke blouse en is al gauw een gezellige gesprekspartner. Vandaag ontmoet ik hen allebei.

Streepjeskleding

In zo’n twintig minuten achter op de brommer ben je van het centrum van de stad Kitale bij het getraliede hek van de hoofdgevangenis aan de rand van de stad. De brommer is hier het vervoermiddel voor dit soort afstanden. En het brengt mij op de plek waar de mannelijke gevangen hun dagbesteding hebben: the Kitale farm industry. Op het goed afgesloten buitenterrein zijn honderden vooral jonge mannen in streepjeskleding bezig met het pellen van mais, bonen en andere granen om ze daarna te drogen te leggen.

Vakkundige kleermakers en houtbewerkers

Binnen is een timmerwerkplaats en de kleermakersafdeling. Gevangenen kunnen sinds 2006 kiezen om een vakopleiding te volgen. Dit mede dankzij de enorme inzet van het Fathers Grol’s Welfare Project. Joseph Charicha is de leraar kleding maken.“Weet je dat we hier al 350 uniformen hebben gemaakt?”, zegt hij trots.

“Ja, ook het uniform dat ik draag, is hier bgemaakt”, vertelt Joseph. Gevangenen worden hier opgeleid tot vakkundige kleermakers. En hoe langer hun straf, hoe beter ze worden. We hebben hier echt geweldige kleermakers”, zegt hij trots.

Dat geldt trouwens ook voor de timmermannen. Kom maar mee.” Ik loop rustig achter hem aan en op de timmerwerkplaats zie ik al gauw dat hier niet alleen getimmerd wordt, maar het hout ook prachtig wordt bewerkt. “De mooiste meubels in Kenia worden hier in de gevangenis gemaakt”, vertelt Joseph. “We hebben in Kenia overal verkooppunten.”

“De overheid gebruikt overal deze kwalitatief goede en mooi bewerkte meubels, ook de president.” Zijn strakke, serieuze houding wordt iets losser als hij dit vertelt.

Tools To Work

“Een prachtig gebaar van Tools To Work,” vertelt hij even later, “is dat  gevangenen die hier vaak jaren hebben gezeten en dus jaren les van mij hebben gehad, bij het verlaten van de gevangenis van hen gereedschap krijgen. Heel bijzonder, maar ook heel erg nodig.

Mensen worden vanuit de gevangenis zo op straat gezet. Weten soms niet eens meer waar ze woonden. Zijn soms, door wat ze gedaan hebben, door de familie en omgeving verstoten. Ze kunnen geen kant op, ze weten in ieder geval niet welke kant. En nu hebben ze een doel, een plan en een mogelijkheid.”

De andere Joseph

En dan is het tijd om de andere Joseph Charicha te ontmoeten. Als het uniform is omgeruild voor de kleurige blouse en we het gevangenisterrein hebben verlaten, verandert zijn houding. Wat zit deze Joseph anders in zijn vel. Vrolijk en vrij. We stappen nu samen achterop de brommer en rijden kilometers lang over ongeplaveide wegen op weg naar een ex-gevangene. Joseph kijkt ernaar uit hem weer te treffen. “Mijn collega’s en leidinggevende weten helemaal niet dat ik dit doe”, zegt hij. “Dat ik contact onderhoud met een heel aantal ex-gevangenen die ik jarenlang heb bewaakt en opgeleid. Ik vind het belangrijk en ook mooi om dit te doen. En als ik ze met iets kan helpen waardoor ze hun leven weer goed op de rails krijgen, dan doe ik dat graag.” De harde strenge bewaker blijkt ook een lieve zachte man.

Evans Wafala Mbah

Als we van de brommer afstappen, staat hij ons al op te wachten: Evans Wafala Mbah. De ontmoeting tussen hem en Joseph is hartelijk. Gedrieën lopen we over smalle paadjes kriskras langs lemen huizen en vele winkeltjes om ineens bij het pas gehuurde kleine huis van Evans te staan. Hij kwam drie maanden geleden uit de gevangenis in Kitale. Evans groeide op zonder familie en op zijn zeventiende beging hij een misdrijf die hem tot z’n zevenentwintigste een gevangene maakte. Met zijn weinige spullen en een naaimachine begon na tien jaar gevangenschap zijn leven in vrijheid.

Joseph staat te stralen en vertelt: “We hebben bij de gevangenis ook drie kerken. Evans bleek een trouwe kerkganger en werd een geweldige preker. Iedereen luisterde graag naar hem. Maar hij is bovenal een fantastische kleermaker”, zegt hij dan. “Hij werkt zo netjes en zo snel. Hij kan wel vijf pantalons op een dag maken”, zegt Joseph trots. Evans heeft sinds kort zijn eerste stagiaire. Zij betaalt hem een kleine bijdrage voor zijn lessen en helpt hem bij het doen van eenvoudige naaiklussen zoals reparaties. En Evans heeft al enkele opdrachten gekregen.

 

“Ik heb alle vertrouwen in de toekomst”, zegt Evans met een grote lach. “Mede dankzij mijn goede opleiding en de naaimachine kan ik een inkomen verwerven en verder met mijn leven. En dat komt ook door mijn leraar”, zegt hij dan.

Groot gezin

Als we aan het eind van de middag weer teruggaan naar het centrum van Kitale, vertelt Joseph dat hij zes kinderen heeft. “Maar mijn gezin is veel groter hoor, we zorgen ook voor tien kinderen die geen eigen thuis hebben. Samen met mijn vrouw en mij we dus z’n met achttienen.” Joseph zegt het alsof het de gewoonste zaak van de wereld is.

Wies Kalsbeek – in opdracht van Tools To Work