Wie zijn toch die mensen aan wie Tools To Work haar tools toevertrouwt?

“Gezond verstand, daar draait mijn hele plan om. De manier waarop hulp aan ontwikkelingslanden is gegeven moet anders. Zowel in Afrika als in de westerse wereld. Wat wij bij Sauti Kuu doen is mensen vertellen om hun armoede in volle omvang aan te kijken en zelf de regie te nemen. De bijdragen van anderen moeten daar bij aansluiten. Het draait hierbij vooral om het investeren in de mindset van mensen.”

Grootmoeder

Aan het woord is Auma Obama. Haar naam betekent ‘introvert’, maar die naam doet ze absoluut geen eer aan. “Vroeger wel”, zegt ze lachend. “Tot mijn twintigste was ik een lief, rustig, ingetogen meisje. Mijn broers waren luidruchtig en in onze cultuur past dit ook: meisjes zijn stil, jongens laten van zich horen. Ik zat het liefst de hele dag naast mijn grootmoeder. Een wijze vrouw die me veel heeft geleerd en me zeer dierbaar is.

“Vanaf mijn twintigste begon mijn extraverte leven”, zegt ze. “Ik had genoeg gezien en gedacht en beloofde mezelf een hogere standaard van leven. Niet alleen voor mezelf, maar ook voor zoveel mogelijk anderen.” Auma gaat rechtop zitten en zegt dan trots: “Tot nu toe is het me gelukt om me aan die belofte te houden. Ik heb alle kansen die ik heb gekregen gebruikt en zet mij sinds vijf jaar vol overgave in voor mijn project Sauti Kuu.”

Sauti Kuu

“Op mijn twintigste, daar zittend bij mijn oma, had ik al een visie over hoe het leven van mensen in armoede verbeterd kan worden, En dit idee maak ik op mijn geboortegrond met Sauti Kuu stap voor stap concreet”, vertelt Auma verder.

“En je kunt alleen maar werken aan je plan als je bij de mensen begint om wie het gaat. Ik stelde hen vier vragen: wat heb je nodig om hier te blijven en niet naar de stad te vertrekken? Wat zijn je grootste uitdagingen? Wat is er te vieren? Wat is de oplossing voor je problemen? Iedereen wist het antwoord op de eerste twee vragen, maar niemand op vraag drie en vier. “Maar nu wel”, zegt ze stralend.

“En we hebben ons grote Sauti Kuu-terrein heel mooi gemaakt. Het is een blije open schone plek. Want weet je? Kinderen die in armoede leven, komen nooit in aanraking met schoonheid: met bloeiende bloemen, kunst en muziek. Maar iedereen heeft dit nodig. Schoonheid geeft ruimte en ruimt op. In mijn programma is veel aandacht voor mooi en schoon.”

Weekendschool

Sauti Kuu zijn woorden uit het Swahili. “Ze betekenen: ‘krachtige stemmen’”, zegt Auma. “Want dat is wat ik doe: kinderen van vier tot vierentwintig een krachtige stem geven. En hiermee tegelijkertijd hun ouders beïnvloeden. We volgen en begeleiden de kinderen en jongeren tot ze hun leven voor elkaar hebben, zelfstandig zijn en zich verantwoordelijk voelen. Dit programma voeren we uit in de vorm van een weekendschool. Maar naast de weekenden komen deze kinderen ook in hun schoolvakanties bij Sauti Kuu.”

Sport

Een belangrijke manier om kinderen aan Sauti Kuu te verbinden is sport. Lucy is de sportcoördinator en heeft het sportprogramma bij Sauti Kuu ontwikkeld. Ze vertelt: “Bij ons draait het niet alleen om het bewegen en winnen en verliezen. Het draait vooral om doelen bereiken, communiceren, zelfvertrouwen, assertief zijn en discipline.

“Voor we beginnen, maken we hier iedere week samen het terrein schoon. Dan beginnen we met een warming up en een vrolijk spel. Daarna kunnen de kinderen kiezen uit handbal, voetbal, boksen of samen spelen. Na de activiteiten evalueren we met elkaar.

Jaarlijks komen alle ouders mee naar Sauti Kuu en we doen ook huisbezoeken. Zo krijgen we een goed beeld van ieder kind. Kinderen groeien hier op zonder een duw in de goede richting. Ouders werken vaak allebei en in het weekend zijn de kinderen dan alleen of met een huishoudster. Hier geven we hen die juiste duw.

We dragen tijdens het sporten Sauti Kuu-hesjes met ons logo en de tekst ‘Sports for social change’ en echt iedereen doet mee.” Voor zo’n vijftig cent per jaar ben je lid van de Sauti Kuu-familie en mag je overal aan meedoen. En de familie groeit en groeit. “We begonnen vijf jaar geleden met vijftien kinderen en nu hebben we bijna vijfhonderd leden”, zegt Lucy tevreden.

Open Podium

Iedere zondagmiddag is op de – door de kinderen zelf ontworpen en beschilderde – ontmoetingsplek Open Mic. Tijdens dit Open Podium is zichtbaar en hoorbaar wat Auma met ‘krachtige stemmen’ bedoelt.

Ieder kind krijgt de gelegenheid een lied te zingen, een gedicht voor te dragen en te dansen. Het enthousiasme is groot. Er vindt ook een debat plaats. Deze zondag is de stelling: werken in een kantoor is beter dan werken op het land. Het debat wordt strak geleid door de jongeren zelf. Leeftijd lijkt geen rol te spelen, alle zestig aanwezige kinderen doen even actief mee.

En als de groep voor het debat toch al in tweeën is verdeeld, volgt er tot slot een danscompetitie. Welke groep danst het mooist?

Grond bewerken

Naast het weekendprogramma voor kinderen – samen boeken lezen in de bibliotheek, Engelse en wiskundelessen, sport en Open Podium – is er door de week aandacht voor vrouwen en langzamerhand ook steeds meer voor mannen.

Coördinator Dan: “We hebben bij Sauti Kuu een groot stuk land dat we op veel verschillende manieren bebouwen. We proberen naast de traditionele mais en aardappelen vele andere gewassen uit. We leren de kinderen de grond te bewerken en laten vooral de vrouwen zien wat er allemaal mogelijk is.”

“Het boeren heeft in ons land een slecht imago en dit terwijl Kenia nota bene voor 96% uit boeren bestaat!”, zegt Auma verontwaardigd. “Als mensen in Kenia een werkstraf opgelegd krijgen, is dit vaak op een boerderij. Dat imago moet en kan veranderen. Mensen zien bij ons hoe mooi het is als je het eten helpt groeien en dat je er niet alleen van kunt eten, maar er ook aan kunt verdienen en ervan kunt leren. Grow to eat, grow to earn and grow to learn heten dan ook onze programma’s voor vrouwen. We leren hen over alles wat er bij het boeren komt kijken, ook hoe ze het op een organische manier kunnen doen. We hebben daarbij natuurlijk aandacht voor de financiële kant, we bankieren zelfs samen.

Ondernemen

“Want,” vertelt Auma gepassioneerd verder, “ook de manier van ondernemen bij ons moet veranderen. Weet je hoe dit, vooral bij kleine zelfstandigen vaak gaat?” De passie spat nu van Auma’s gezicht. “Luister”, zegt ze. “Een mevrouw Vera heeft een cursus kleding maken gevolgd, kans gezien een naaimachine te kopen en begint een bedrijfje. Het geld van haar eerste opdracht gebruikt ze voor prachtige stof die ze samen met de klant heeft gekozen en de winst gebruikt ze voor nieuw materiaal. Ze maakt vol overgave een werkelijk schitterende feestjurk. De klant is tevreden en vertelt haar vriendinnen erover. Vera is blij met haar eerste succes.

Hierop volgt een tweede klant, maar nu moet net het schoolgeld voor de kinderen betaald. Ze maakt een prachtige jurk, maar er blijft niets over om te investeren. En zie, hier begint het”, zegt Auma. “Want bij de derde jurk moet moeder naar het ziekenhuis en kiest Vera voor een stof van een iets mindere kwaliteit. En bij de vierde klant is het geld al bijna uitgegeven voor het binnen is, maar niet aan de onderneming! In de drie vrouwengroepen bij Sauti Kuu bespreken we dit en vertellen we over het starten en gezond houden van je bedrijf. En we zien prachtige resultaten”, zegt Auma blij.

Ontwikkelingen

De schoolbijdrage die kinderen en hun ouders moeten betalen is de grootste reden waarom veel jonge kinderen tijdelijk of voor altijd stoppen met school. Auma: “De meeste kinderen gaan nooit naar de middelbare school omdat ouders dit niet kunnen opbrengen. En dan begint het jonge leven met zitten en niets doen of meehelpen thuis of elders wat geld verdienen. En weer krijgt een generatie geen kans om zichzelf uit de armoede te bevrijden.”

Daarom heeft het project Sauti Kuu onlangs, naast de weekendschool een jongerencentrum met trainingsruimtes, bibliotheek, een grote ontmoetingsruimte, keuken en een kantine gebouwd. Inclusief voldoende zonnepanelen om het hele terrein van elektriciteit te voorzien.

En mede dankzij een financiële impuls van de Duitse overheid wordt er op dit moment de laatste hand gelegd aan een prachtig industrieel schoolgebouw. Hier starten in 2018 korte en langere technische opleidingen zoals timmeren, mechanica, kleding maken, industrieel ontwerpen, lassen, metaal bewerken, elektriciteit en ook landbewerking.

Tools To Work

Coördinator Dan legt uit: “We laten met deze mooie ruimte zien dat ook vakopleidingen een geweldig gebouw verdienen.” De materialen die hier gebruikt gaan worden komen van Tools To Work. “Ze zijn onderweg”, zegt Auma opgetogen. “We krijgen naaimachines, veel gereedschap, computers en hopelijk de container waarin ze vervoerd worden. Alleen die container maakt me al zo blij. Ik denk dat we die gaan gebruiken als een winkel waar de cursisten kunnen oefenen maar ook echt iets kunnen verkopen en verdienen.”
Familienaam

“Mensen een krachtige stem geven, dat is wat ik wil nalaten aan mijn land. En ja, mijn familienaam helpt daarbij. En daar ben ik dankbaar voor. Het legt tegelijkertijd een zware druk, want het betekent ook dat ik altijd overal zelf naartoe moet. Mensen willen mij zien. Daarom woon ik tegenwoordig vooral in hotels en vliegtuigen. Want zonder bijdragen van anderen kan Sauti Kuu zich niet verder ontwikkelen. Maar ik ben ook daar bij Sauti Kuu in Alego nodig om de visie staande te houden en ter plekke de resultaten intensief te volgen en waar nodig bij te stellen.

“Sauti Kuu kost me een rib uit mijn lijf, ik werk me een slag de rondte. En dit is mijn nalatenschap. Ik geloof oprecht dat Sauti Kuu een voorbeeld is voor heel Kenia en andere Afrikaanse landen. En dat is natuurlijk mijn doel. En ja, soms denk ik wel dat ik gek ben hoor, maar dan denk ik direct daarna: als ik het niet doe, wie dan?”

Wies Kalsbeek – in opdracht van Tools To Work